Αρκουδίλας: Το δάσος των χρωμάτων, Γ΄ ΤΑΞΗ, 2013-2014

2^ο Δημοτικό Σχολείο Λευκίμμης Κέρκυρας

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαιδευσης

Τάξη Γ΄

 

Εκπαιδευτικός :Μπάρου Βασιλική

2013-2014

Η εργασία αυτή έχει σαν στόχο να παρουσιάσει ένα πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με τίτλο : «Αρκουδίλας, το δάσος των χρωμάτων» το οποίο πραγματοποιήθηκε το έτος 2013-2014 από τους μαθητές της Γ’ τάξης του 2^ου Δημοτικού Σχολείου Λευκίμμης. Το θέμα επιλέχτηκε με βάση την ύπαρξη του ομώνυμου δάσους της περιοχής (Αρκουδίλας) καθώς και λόγω της επαφή των μαθητών με λογοτεχνικά κείμενα που έχουν συχνές αναφορές στο δάσος. Το θέμα προσεγγίστηκε διαθεματικά και διεπιστημονικά. Οι δεξιότητες που καλλιεργήθηκαν είχαν σχέση με τη γλώσσα, τη μουσική, τη μελέτη περιβάλλοντος, τα εικαστικά και τις νέες τεχνολογίες. Επίσης, σημαντική θεωρείται η καλλιέργεια και η απόκτηση κοινωνικών δεξιοτήτων μέσα από την εργασία των μαθητών σε ομάδες.

1. Κριτήρια επιλογής θέματος :

Το βασικό κριτήριο επιλογής του συγκεκριμένου θέματος είναι η ύπαρξη του ομώνυμου δάσους της περιοχής το οποίο παρότι βρίσκεται αρκετά κοντά στο σχολείο, τα 2/3 των μαθητών δεν είχαν επισκεφτεί πότε τους. Επιπλέον προέκυψε κατόπιν συζήτησης μαζί τους πως το δάσος αποτελεί τον τόπο στον οποίο διαδραματίζεται η δράσης σε πολλές αγαπημένες τους ιστορίες. Έτσι καταλήξαμε πως το δάσος είναι ένα θέμα που ενθουσιάζει τους μαθητές και τους παρέχει κίνητρα για νέα θέματα. Με βάση τον Huck , η εκπαίδευση δεν πρέπει να ασχολείται μόνο με τον εγκέφαλο αλλά και με την καρδιά των μαθητών.

2. Εκπαιδευτικοί στόχοι :

Οι στόχοι που τέθηκαν θα μπορούσαν να χωριστούν στις ακόλουθες κατηγορίες και συνοψίζονται ως εξής:

Γνωστικοί :

ü  Να γνωρίσουν το δάσος του Αρκουδίλα.

ü  Να γνωρίσουν τον κύκλο ζωής του δάσους και μετά του δέντρου.

ü  Να γνωρίσουν τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής μέσα από της τροφικές αλυσίδες και τα τροφικά δίκτυα.

ü  Να γνωρίσουν τα επαγγέλματα που σχετίζονται με το δάσος.

ü  Να κατανοήσουν τη σημασία του δάσους ως πηγή ζωής και να αντιληφθούν τους κινδύνους που υπάρχουν για τη γη από την καταστροφή των δασών.

ü  Να προτείνουν λύσεις για τη σωτηρία του.

Συναισθηματικοί :

ü  Να αγαπήσουν το δάσος, συνειδητοποιώντας τα οφέλη που απορρέουν από αυτό και να αποκτήσουν περιβαλλοντική συνείδηση.

ü  Να επενδύσουν στη δύναμη του εθελοντισμού για την αντιμετώπιση των κινδύνων που αντιμετωπίζουν τα δάση του τόπου μας.

Ψυχοκινητικοί :

ü  Να ασκηθούν στη συνεργασία και στη δουλειά σε ομάδες.

ü  Να κινηθούν, να παίξουν και να μιμηθούν ζώα, φυτά του δάσους.

ü  Η εξοικείωση τους με τις νέες τεχνολογίες. (χρήση ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής, υπολογιστής).

3. Διάρκεια προγράμματος : 6 μήνες (Ιανουάριος- Ιούνιος)

4. Μέθοδοι υλοποίησης :

Η υλοποίηση του προγράμματος ξεκίνησε με τη μέθοδο του καταιγισμού ιδεών, όπου τα παιδιά αναρωτήθηκαν τι ξέρουν για το δάσος και τι θέλουν να μάθουν. Τα ερωτήματα που συγκεντρώθηκαν ταξινομήθηκαν στις εξής ενότητες :

v  Τι περιλαμβάνει ένα δασικό σύστημα (βιοτικοί και αβιοτικοί παράγοντες).

v  Ποια η χλωρίδα και η πανίδα στο δάσος του Αρκουδίλα.

v  Ποια η προσφορά των δασών τόσο για τον άνθρωπο όσο και για όλο τον πλανήτη.

v  Υπάρχει καταστροφή των δασικών οικοσυστημάτων

v  Με ποιον τρόπο μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε.

Οι μαθητές εργάστηκαν σε ομάδες των 4 ατόμων γεγονός που διευκόλυνε την συνεργασία.

Χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος project για τη σύνθεση, παρουσίαση πληροφοριών και δραστηριοτήτων. Η μέθοδος αυτή οδηγεί τους μαθητές προς την αυτονομία για να συνεχίζουν να εμπλουτίζουν τις γνώσεις τους για όλη τους τη ζωή.

5. Δραστηριότητες (ενδεικτικές)

Για την ολοκλήρωση του προγράμματος πραγματοποιήθηκαν μια σειρά δραστηριοτήτων τόσο στο χώρο του σχολείου (τάξη, αυλή και αίθουσα υπολογιστών) όσο και στο δάσος του Αρκουδίλα.

Αρχικά κάθε παιδί έφερε από το σπίτι του βιβλία που αναφέρονταν στο δάσος. Πολλά από τα οποία τα χρησιμοποίησαν  κατά την διάρκεια συλλογής πληροφοριών και εικόνων.

Σε όλη την διάρκεια του προγράμματος χρησιμοποιήθηκε ένα πολύ μεγάλο μέρος από το υλικό με τα φύλλα εργασίας του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καστοριάς για το δάσος. Ακόμα διαβάσαμε το παραμύθι «Ποιος άλλος μένει εδώ;», που επιμελήθηκε η παιδαγωγική ομάδα του Κ.Π.Ε Καστοριάς.

Μελετήσαμε τα είδη των δασών που υπάρχουν στην Ελλάδα με την βοήθεια χαρτών. Γνωρίσαμε τα είδη των δέντρων του νομού μας, τα ταξινομήσαμε σε καλλωπιστικά, οπωροφόρα και δασικά. Μάθαμε να προσδιορίζουμε την ηλικία των δέντρων.

Φυτέψαμε φακές. Κάναμε πειράματα για να δείξουμε την αναπνοή και διαπνοή των φυτών.   

 

Συγκεντρώσαμε παροιμίες και αινίγματα σχετικά με το δάσος.

Φτιάξαμε πίνακες με σύνθετες λέξεις με  συνθετικό τη λέξη «δάσος».

Παίξαμε παιχνίδια ρόλων σχετικά με την τροφική αλυσίδα.

    

Βρήκαμε στο ιντερνέτ πίνακες ζωγραφικής με θέμα το δάσος.

Επισκεφτήκαμε το δάσος του Αρκουδίλα με τη συνοδεία των υπευθύνων του Κ.Π.Ε Κέρκυρας για μία έρευνα πεδίου. Όπου τα παιδιά συγκέντρωσαν υλικό για την δημιουργία κολλάζ. Φωτογράφησαν φυτά και δέντρα της περιοχής. Έπαιξαν παιχνίδια εντοπισμού των χαρακτηριστικών ειδών χλωρίδας της περιοχής. Προβληματίστηκαν βλέποντας τα σκουπίδια και γενικά τις ανθρώπινες παρεμβάσεις μέσα στο χώρο του δάσους.

  

Οργανώσαμε μια επίσκεψη της πυροσβεστικής υπηρεσίας στο χώρο του σχολείου μας. Τα παιδιά μπήκαν στο ρόλο του δημοσιογράφου κάνοντας ερωτήσεις στους πυροσβέστες σχετικά με τα είδη της πυρκαγιάς, τις αιτίες, τα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης αλλά και τη βοήθεια που μπορούν να προσφέρουν τα ίδια στο έργο των πυροσβεστών. Επίσης είχαν την ευκαιρία να παρατηρήσουν από κοντά ένα πυροσβεστικό όχημα, να δουν τον απαραίτητο εξοπλισμό και τέλος να πληροφορηθούν για τα προβλήματα και τις δυσκολίες του επαγγέλματος.

Τέλος τα παιδία διδάχτηκαν τη δημιουργία σταυρόλεξων με τη βοήθεια του λογισμικού HOT POTATOES. Η κάθε ομάδα πρώτα ετοίμασε το σταυρόλεξό της χειρόγραφα και στη συνέχεια το πέρασε στον υπολογιστή. 

6. Αξιολόγηση :

Η αξιολόγηση του προγράμματος περιλαμβάνει τις ακόλουθες φάσεις ;

Α)Αρχική αξιολόγηση που επιτεύχθηκε με συζήτηση όλη της τάξης και καταγραφή της προϋπάρχουσας γνώσης. Μετά από την καταγραφή αυτής προβήκαμε στην κατασκευή ιστογράμματος με τις προτάσεις για το σχεδιασμό των δραστηριοτήτων.

Β)Διαμορφωτική αξιολόγηση. Έγινε έλεγχος και κριτική της επίτευξης των στόχων περίπου στα μέσα του προγράμματος. Συζητήθηκαν οι δυσκολίες και κάποιοι στόχοι που θεωρήθηκαν ανέφικτοι να πραγματοποιηθούν μέσα στα χρονικά πλαίσια εγκαταλείφθηκαν (π.χ. προετοιμασία και παρουσίαση θεατρικής παράστασης με θέμα το δάσος).

Γ)Τελική αξιολόγηση. Με την ολοκλήρωση του προγράμματος έγινε απολογισμός και αξιολόγηση του. Σε αυτό βοήθησε «ο φάκελος του δάσους», όπου έμπαιναν όλες οι εργασίες των ομάδων. Συζητήθηκαν οι νέες γνώσεις και εμπειρίες που αποκόμισαν. Έμαθαν να ερευνούν, να συλλέγουν, να ταξινομούν και να αξιολογούν το υλικό. Να χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες και την χρήση ψηφιακής μηχανής. Αγάπησαν το δάσος και απέκτησαν περιβαλλοντική συνείδηση, ευαισθητοποίησαν τους γονείς τους για τα δάση του τόπου τους ως προς τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν. Εκφραστήκαν δημιουργικά και συμμετείχαν σε ψυχοκινητικά παιχνίδια. Εξοικειώθηκαν με τον ομαδικό τρόπο εργασίας μέσα σε κλίμα φιλίας και συνεργασίας. Σε γενικές γραμμές το πρόγραμμα θεωρήθηκε πολύ επιτυχημένο. Οι μαθητές ενεπλάκησαν με ενθουσιασμό και ο καθένας είχε κάτι να προσφέρει.